مذاکرات ونزوئلا؛ آغاز دوره‌ای جدید و نماد شکست تحریم‌ها

به گزارش مجله خبری نگار،  جستجوی کلیدواژه «ونزوئلا» در روز‌های اخیر، نتیجه‌ای جز اخبار مذاکرات دولت این کشور به ریاست جمهوری نیکلاس مادورو و سران مخالف دولت را در پی ندارد.

مذاکراتی که پس از چندین تلاش ناموفق، سرانجام روز جمعه (۱۳آگوست/ ۲۲ مرداد) به امضای تفاهم‌نامه و آغاز مرحله جدیدی از گفتگو‌ها بین دولت مادورو و مخالفان، در مکزیک به عنوان میزبان و با میانجیگری نروژ و همراهی هلند و روسیه انجامید.

خورخه رودریگس رئیس پارلمان ونزوئلا به عنوان نماینده دولت و خِراردو بِلاید به عنوان نماینده دو جبهه مخالفان به رهبری خوان گوایدو و اِنریکه کاپریلس در نشست روز جمعه حاضر شدند.

وزیران خارجه آمریکا و کانادا و نماینده اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه‌ای مشترک آمادگی خود را برای بازنگری در تحریم‌ها علیه دولت و ملت ونزوئلا به شرط پیشرفت‌های قابل ملاحظه اعلام کردند.

دو طرف در این بیانیه مشترک در حالی ادعای پایبندی به دفاع از مردم ونزوئلا و رسیدگی به وضع اسفبار این کشور کردند که وضعیت کنونی این کشور حاصل تحریم‌های واشنگتن است که مردم را از نظر امنیت غذایی نیز در رنج قرار داده است.

تارنمای تحلیلی «میسیون بِردد» در گزارشی نوشت: آغاز این فرآیند مذاکرات برای ونزوئلا، به منزله نقطه عطفی است چرا که این حقیقت را اثبات می‌کند که حذف قدرت سیاسی ونزوئلا از طریق فشار، اجبار، مداخله و محاصره اقتصادی و دیپلماتیک شکست خورده است.

شکست استراتژی‌های بیان شده، به تدریج اجماع سیاسی حول مساله محاصره ونزوئلا و حمایت از دولت خودخوانده خوان گوایدو که از روز نخست، به عنوان نقشه راهی برای برکناری پاویسم از قدرت طراحی شده بود را متزلزل کرده است.

از طرفی هم اتحادیه اروپا و هم دولت‌های آمریکای شمالی که مروجان اصلی تحریم کاراکاس هستند، لزوم «تغییر» در رویکرد خود به ونزوئلا را دریافته‌اند.

گذشته از اظهارنظر تارنمای تحلیلی ونزوئلایی، تارنمای آمریکایی «هیل» نیز در گزارشی با انتقاد از «حمایت ابهام‌آمیز» آمریکا در سال ۲۰۱۹ از مخالفان در برابر دولت مادورو نوشت: موفقیت در این دور از مذاکرات، نیازمند حمایتی قوی و روشن از سوی بازیگران بین‌المللی و به ویژه ایالات متحده و همچنین انتظاراتی واقع‌بینانه است. ایالات متحده باید به دنبال راه حلی از طریق خود ونزوئلایی‌ها باشد.

به پایان رسیدن دوران ریاست چالش برانگیز ترامپ، افول قدرت مخالفان و بروز اختلافات داخلی میان اعضای مخالف دولت ونزوئلا، پیروزی حزب تحت حمایت مادورو در انتخابات مجلس ملی و استحکام کنترل رسمی و قانونی مادورو بر تمامی نهاد‌های کلیدی این کشور تحت تحریم آمریکای لاتین سبب شد تا پایان تاریخ مصرف رهبر مخالفان برای اعضای اتحادیه فرا رسد.

در اواخر دوران ترامپ، میان بیشتر مقام‌های آمریکایی نسبت به عملکرد گوایدو ناامیدی‌های زیادی ایجاد شد به طوری که بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که آمریکا دیگر، چون سابق قصدی برای حمایت از گوایدو و اقداماتش ندارد و عملا طرح دولت ترامپ برای حمایت از گوایدو در راستای براندازی دولت نیکلاس مادورو رئیس جمهوری قانونی ونزوئلا شکست خورده است.

دولت ترامپ زمانی که گوایدو را به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا به رسمیت شناخت عملا اتحادیه اروپا را برای اتخاذ چنین تصمیمی تحت فشار گذاشت. آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۸ ونزوئلا، با حمایت از خوان گوایدو رهبر حزب مخالفان این کشور نفت خیز حوزه آمریکای لاتین و ایجاد اختلاف و مداخله در امور داخلی آن، همواره در پی سرنگونی دولت مادورو بود.

به همین دلیل دولت مادورو تلاش کرد تا تثبیت ثبات سیاسی و پس از آن حل چالش‌های اقتصادی جدی در این کشور را به طور ویژه در دستور کار خود قرار دهد.

چه انگیزه‌هایی دولت و مخالفان را به میز مذاکره کشانده است؟

به نوشته تارنمای میسیون بِردد، انگیزه‌ها از انجام مذاکرات در چارچوب یک هدف کلان و در قالب توافق امضا شده تعریف شده است و آن، دستیابی به یک توافق از طریق گفتگو‌هایی مستحکم، جامع، رو به افزایش و مسالمت‌آمیز به منظور ایجاد قوانینی روشن است. قوانینی که همزیستی سیاسی و اجتماعی با احترام مطلق به قانون اساسی این کشور، اصول بنیادین آن است.

بر اساس سند امضا شده، مذاکرات با در نظرگرفتن حقوق سیاسی یکسان برای همه بازیگران، ضمانت‌های انتخاباتی یکسان برای دو طرف، لغو تحریم‌ها، احترام به دولت مشروطه، همزیستی سیاسی و اجتماعی، صیانت از اقتصاد ملی و همچنین تضمین اجرا و نظارت بر توافق‌ها، انجام خواهد شد.

در متن این تفاهم‌نامه که توسط دو طرف امضا شده است، ضرورت لغو تحریم‌ها علیه دولت ونزوئلا به عنوان مداخله خارجی آسیب‌زا و به رسمیت شناختن استقلال، آزادی، حق حاکمیت و تعیین سرنوشت و همچنین تمامیت ارضی به عنوان حقوق مسلم مردم ونزوئلا مورد تاکید قرار گرفته است.

به نوشته میسیون بِردد، برای مخالفان که در حال حاضر نیز در شرایط سیاسی نامطلوبی به سر می‌برند، زمان عمل‌گرایی بی سابقه‌ای فرا رسیده است. از آنجا که تشکیل نشست روز جمعه و آغاز روند مذاکرات با پیشنهاد اولیه نیکلاس مادورو کلید خورده است، توجه جامعه بین‌المللی به روند پیشرفت این گفتگو‌ها معطوف شده است.

همچنین با در نظر گرفتن این مساله که مخالفان روز به روز بیشتر، حمایت‌های بین‌المللی خود را از دست می‌دهند، در نتیجه تلاش برای موفقیت در دستیابی به توافق و جلوگیری از کاهش حمایت و طرد شدن به وسیله بازیگران بین‌المللی، جبهه اوپوزیسیون ونزوئلا را پای میز مذاکره کشانده است.

اما خواسته اصلی دولت ونزوئلا، برچیدن تحریم‌هایی است که البته از عهده مخالفان حاضر در میز مذاکره خارج است، اما این گروه می‌توانند بیشتر به عنوان یک پیام‌رسان عمل کنند و این دقیقا نکته کلیدی در مذاکرات پیش رو است. اینکه روند پیشرفت گفتگو‌ها و برخی خواسته‎‌های روی میز، به افراد خارج از ونزوئلا بستگی دارد.

دولت کاراکاس که همزمان در دو جبهه فشار‌های آمریکا و فعالیت‌های مخالفان در داخل مبارزه کرده است، همواره طی این سال‌ها بر مقاومت و ایستادگی در برابر زورگویی‌های واشنگتن و همچنین استقلال ونزوئلا تاکید داشته که به نظر می‌رسد نتایج مطلوبی در این مسیر به دست آورده است.

دولت مادورو در سال‌های اخیر باوجود مواجهه با فشار‌های سنگین کاخ سفید توانست با سازوکار‌های مختلف از جمله تقویت روابط با هم‌پیمانان راهبردی‌اش در برابر مشکلات ایستادگی کند.